Yapay zekâ teknolojileri, özellikle büyük dil modelleri (LLM) sayesinde son yıllarda dikkat çekici bir ilerleme kaydetti. Metin üretimi, özetleme ve soru-cevap sistemleri gibi alanlarda etkileyici sonuçlar alındı. Ancak bu gelişmelerin kurumsal dünyaya uygulanmasında kritik bir eksiklik ortaya çıkıyor: bağlam bilgisi.
LLM’lerin Gücü ve Sınırı: Bilmek Var, Anlamak Yok
LLM’ler, kelimeler arasındaki ilişkileri istatistiksel olarak modelleyerek içerik üretir. Ancak bu modeller, bir kurumun işleyişine, süreçlerine, hedeflerine ve veritabanlarına özel bağlamı anlamaktan uzaktır.
Örneğin, “teslimat gecikti” ifadesi genel anlamda yorumlanabilir; fakat hangi müşteriden, hangi siparişten, hangi dağıtım kanalından bahsedildiğini yalnızca kurumun içsel bağlamı belirler.
Bu bağlam eksikliği; tutarsız, hatalı ya da yüzeysel yanıtlar üretme riskini doğurur. LLM tabanlı çözümler çoğu zaman:
- Kurum içi terminolojiyi yanlış anlar
- Süreçler arası ilişkileri kuramaz
- Yanıltıcı sonuçlar (halüsinasyon) üretebilir
Bu nedenle yalnızca güçlü modeller değil, doğru bağlamsal işleyiş de gereklidir.
Bağlam Olmadan Yapay Zekâ Risk Taşır
Bağlamdan kopuk bir yapay zekâ sistemi, kurum içi süreçlerde ciddi riskler oluşturabilir:
- Hatalı Kararlar: Bilginin doğru bağlamda işlenmemesi sonucu yanlış eylemler tetiklenebilir.
- Güven Erozyonu: Müşterilere verilen yanıltıcı bilgiler güven kaybına yol açar.
- Verimsizlik: Süreçler tekrar manuel müdahale gerektirir, otomasyonun avantajı kaybolur.
- Yasal Riskler: Regülasyonlara aykırı kararlar alınabilir, denetimlerde sorun yaşanabilir.
Gerçek şu ki, bir yapay zekâ çözümünün etkili olabilmesi için sadece “bilmesi” değil, “nerede, ne zaman ve neden uygulaması gerektiğini anlaması” gerekir.
Kurumsal Bağlam Senaryolarla Nasıl Yönetilir?
Arbalet, bu temel soruna doğrudan çözüm sunar: senaryo tabanlı bağlam yönetimi.
Arbalet’te senaryolar, belirli görevlerin nasıl yürütüleceğini adım adım tanımlayan kullanıcı tanımlı süreçlerdir. Her senaryo:
- Ne zaman çalışacağını bilir
- Hangi verilere ihtiyaç duyduğunu tanımlar
- Bu verileri hangi kaynaklardan alacağını ve nasıl işleyeceğini tarif eder
- Eylemlerini kurumsal iş kurallarına göre şekillendirir
Böylece:
- Her işlem bağlam içinde değerlendirilir
- Farklı sistemlerden gelen veriler ortak bir senaryo çatısında birleşir
- Her çıktı, tahmine değil, kurumsal mantığa dayanır
Örneğin “Son siparişim gecikti, teslim edileceği adres neresi?” sorusu için Arbalet;
- Müşteri bilgilerini veritabanından çeker
- En güncel siparişin teslimat statüsünü kontrol eder
- Adresi senaryo içindeki bağlamla ilişkilendirir
- Doğru, net ve bağlamsal olarak yerinde bir yanıt üretir
Sonuç: Bağlamı Yöneten Yapay Zekâ Fark Yaratır
Kurumsal yapılar, süreçler arası ilişkiler ve karar zincirleri üzerine kuruludur. Bu yapılar içerisinde yapay zekâdan beklenen, yalnızca metin üretmesi değil; kuruma özgü gerçek bağlamı anlaması, yorumlaması ve uygulamasıdır.
Arbalet, bu bağlamı senaryo temelli bir yapı ile yöneten, hataya açık sezgisel tahminlerin ötesine geçerek deterministik ve güvenilir bir yapay zekâ platformudur.
Yani asıl soru şudur:
Yapay zekânız sadece konuşuyor mu, yoksa sizi gerçekten anlıyor mu?
